Transcription
PANITIKANGFILIPINO
Ang una ay sa paraan ng paglipat ngdila o bibig.Ang paraang paglipat ng dila o bibig ay tinatawag ngpasalindila. Ito ay nangyari noong unang panahon sadahilang ang mga ninuno natin noon ay hindi pamaalam sa sistema ng pagsulat kaya puro pabigkaslamang ang paraan na kanilang ginagamit. Pa ulit-ulitnilang pinapakinggan hanggang sa matanim sakanilang isip ang mga tula, awit o nobela, nag titipontipon sila upang making ng mga kuwento, dula, awit attula.
Ang ikalawang uri ng panitikan ayonsa paghahalin ito ay PasalinsulatAng panitikan ay isinulat o inukit at ginuhit sabalabak ng kahoy o mga dahun-dahon.
Ayon sa anyo, ang panitikan aynahahati sa tatlong uri.Ito ay patula, patuluyan atpatanghal
PatuluyanAng patuluyan ay kung tulad lamang sapang-araw-araw na takbo ng pagsasalita omga kaisipan ang paglalahad. Sa halip napasaknong ang mga taludtod, ito aypatalata.
PatanghalMalalaman na Patanghal ito kung ito’yisinasadula sa entablado, sa bahay, o sabakuran o kahit na sa daan o saanman. Ito’ymaaaring patula o patuluyan, dahil maaaringang dayalogo nito ay nasusulat sa alinman sadalawang anyo. Ang panitikan sa pagtanghal nakaanyuan ay hindi nagiging ganap hangga’t hindiipinapalabas o isinasagawa sa tanghalan odulaan.
PatulaAng panitikan ay nasa anyong patula kung itoay saknungan na ang bawat taludturan aymaaaring may bilang o sukat ang mga pantigat may magkakasintunog omagkakatugmang pantig sa hulihan.
Ang patula ay may apat na uri:Tulang pasalaysay, tulangpaawit o liriko, tulang dula opantanghalan at tulangpatnigan
Tulang PasalaysayIto ay may tatlong uri- ang epiko, awit atkurido at balad.
EPIKO Ang epiko ay mahabang tula na inaawit obinibigkasNauukol ito sa kababalaghan atpagtatagumpay ng pangunahing tauhanlaban sa mga panganib at hamong kanyangnatatanggap.
Halimbawa: Biag ni Lam-ang
AWIT AT KORIDO ang awit at korido ay tungkol sapagkamaginoo at pakikipagsapalaran ngmga pangunahing tauhang mga reyna’thari, prinsesa’t prinsipe. ang awit ay may 12 ang sukat ng pantig,habang ang korido naman ay may 10 nasukat.
Halimbawa:awit- Florante at Laurakorido- Ibong adarna
BALAD Ang balad ay tulang inaawit habangnagsasayaw. ang balad ay mayroong animhanggang walong pantig.
Halimbawa: Balitaw
Tulang Dula
KOMEDYA Ang layunin ng komedya ay gawingkawili-wili ang panonood sapamamagitan ng mga ginagawa ngpangunahing tauhan.Halimbawa: Kiki-riki ni JuanCrisostomo Soto.
MELODRAMA ang melodrama ay ginagamit samga dulang musical.
Halimbawa: Sarimanok ni StevenPrince “Patrick” C. Fernandez
TRAHEDYA ang trahedya ay dulang nauuwi samalagim o malungkot na wakasHalimbawa: Ang Trahedya saBalay ni Kadil ni Don Pagusara
PARSA ang parsa ay nakapagpapasaya samga nanonood dahil sa mga dugtongdugtong na mga pangyayaringnakatatawa.
SAYNETE ang dulang ito ay tungkol sa mgalugar o pag-uugali ng mga tao.
Tulang Patnigan
KARAGATAN ginagamit ang tulang ito sa laro,kadalasan tuwing mayroongnamatay.
DUPLO ito ay pumalit sa karagatan.Labanan ito ng pagalingan sapagbigkas at pagbigay katwirannang patula.
BALAGTASAN ito ang pumalit sa duplo. Ito aydebate na binibigkas nang patula.
Tulang paawit o liriko
AWITING BAYAN ang mga awiting bayan ay mula pa samga ninuno natin at magpahanggangngayon ay kinakanta o inaawit pa rinnatin
Halimbawa: Lupang Hinirang, leronleron sinta, bahay kubo atparuparong bukid
SONETO ang tulang ito ay tungkol sadamdamin at kaisipan. Ito ay mayapat na taludtod. May napupulotna aral ang mambabasa.Halimbawa: Sonnet on Workers Rightsni Amado M. Yuson
ELEHIYA ang tulang ito ay patungkol sakamatayan o sa pagdadalamhati lalona sa paggunita sa isang sumakabilangbuhay na.
Halimbawa: Awit sa IsangBangkay ni Bienvenido A. Ramos
DALIT Kilala ito bilang awit sa pagsambasa mga anito. Ngayon, ito ay awitng papuri sa Diyos o kaya ay saBirheng Maria na ina ng Diyos o sarelihiyon
PASTORAL mga tulang tungkol sa buhay sabukid.
ODA ito ay isang papuri, panaghoy, o ibapang masiglang damdamin.Walang tiyak na bilang ang pantigat taludtod.
Ngayon, ito ay awit ng papuri sa Diyos o kaya ay sa Birheng Maria na ina ng Diyos o sa relihiyon. PASTORAL mga tulang tungkol sa buhay sa bukid. ODA ito ay isang papuri, panaghoy, o iba pang masiglang damdamin. Walang tiyak na bilang ang pantig at taludtod. Title: PANITIKANG PILIPINO Author: ec Created Date : 3/15/2019 5:02:16 PM .
